هجدهم

هر چند مدتهاست درباره عصبانيت نمي نويسم اما سوالهاي مکرر و رد آدمهايي که با جستجوي کلمه عصبانيت به اينجا مي رسند وادارم کرده دوباره به اين موضوع برگردم.

در زندگي همه آدمهاي عصباني يک روزي مي رسد که روز استيصال است. روزي که فرد عصباني از دست خودش از دست عصبانيتش خسته و بيچاره مي شود. مي بيند ضعيف ترين ها و ناتوان ترين ها هميشه شکار تير عصبانيتش شده اند. مي بيند عصبانيت چشمهايش را کور و گوشش را کر و دلش را سياه کرده. مي بيند چقدر حرفهاي زشت، رفتار ناشايست و تصميمات نادرست گرفته. دل آدمها را شکسته. آدمهايي که از همه به او نزديکترند. اعتماد به نفس عزيزترينهايش را گرفته. بدتر از همه آدم عصباني مثل يک کارخانه است که آدمهاي عصباني توليد مي کند. کم پيش مي آيد کسي مصاحب  آدم عصباني باشد و خودش عصباني نباشد. عصبانيت مرض مسري است.

اگر پدر و مادر هستيد و عصبانيت شما غير قابل کنترل است حتما تا حالا فهميده ايد که بچه هايي مثل خودتان به بار خواهيد آورد. بچه هايي که عصبانيت را از شما ياد مي گيرند. اين ميراث شوم مانع آن مي شود که دوستان صميمي داشته باشند. مانع پيشرفت روابط اجتماعي شان مي شود و از همه بدتر بعد از مدتي احساس سرخوردگي، گناهکاري و ياس سراپاي وجودشان را مي گيرد. بچه هاي پدر و مادر عصباني حرفهايشان را به والدينشان نمي زنند. چون مي دانند نتيجه جز عصبانيت و خشونت نيست. به پدر و مادرشان اعتماد ندارند. تنها هستند. ممکن است اين رفتار پدر و مادر بي اعتماد به نفسشان کند يا حتي ترسو و افسرده.

آدم عصباني آدم تنهايي است. کسي دوستش ندارد. هر چند که بعد از فروکش کردن عصبانيت جبران کند اما آنقدر غير قابل پيش بيني و غير پايدار است که کسي نمي تواند به او نزديک شود. 

اما چطور عصبانيت را درمان کنيم؟

بارها و بارها در اين وبلاگ راه کار داده ام و نوشته ام.

بايد  ريشه عصبانيت را پيدا کرد.

آيا فرد عصباني از چيزي ناراحت است؟ شغل، همسر، همسايه............

آيا فرد عصباني از چيزي نگران است؟ بيماري، آينده تحصيلي، آينده شغلي

آيا فرد عصباني از موضوعي ناراضي است؟ از اوضاع زندگي، از همسر، پدر و مادر، فرزند، شرايط مالي ......

آيا فرد عصباني بيماري خاصي دارد؟ تيروئيد، بيماري وسواس، بيماري افسردگي، کم خوني.......

شايد هم فرد عصباني هيچ نگرني و ناراحتي و بيماري ندارد فقط متاسفانه عادت به عصبانيت دارد.

در هر صورت بايد ريشه اين شناسايي شود. ريشه يابي شايد اول آسان نباشد. اين مانع نمي شود که از راهکارهاي غلبه بر عصبانيت غافل بود. بايد يکي يکي راه کارها را امتحان کرد. با پشتکار و خستگي ناپذير. بعضي ها خيلي زود پيشرفت مي کنند. بعضي ها کند تر .

اما خبر خوش اين است که بعد از شروع تمرينات حتما حتما بعد از يک مدت اوضاع رو به بهبود مي رود. اگر با پشتکار باشيد ديگران خيلي زود متوجه تغيير شما مي شوند. جو خانه خيلي زود آرام مي شود. اگر با جديت ادامه بدهيد تغييرات بچه ها را خيلي زود هر چند کوچک و کند باشد مشاهده مي کنيد.

عصبانيت بر مي گردد اما نبايد تمرينات را رها کرد. بايد هر بار که برگشت دوباره از نقطه صفر شروع کرد. بايد يک ماه حداقل همه تمرکز و حواس را بر رفع عصبانيت و ايجاد آرامش گذاشت. همه کارهاي ديگر را تعطيل کرد. يعني حتي موقع خواب به آرامش داشتن فکر کرد.

زماني که تصميم به ترک عصبانيت مي گيريم معمولا اين طرز تفکر وجود دارد که من خطا کارم و بايد رفتارم را درست کنم. اما خيلي زود فرد عصباني مي بيند نه خير اصلا هم اينطور نيست. هر حرفي را بايد به فرزندش صد بار تکرار کند. همسرش به حساسيت هاي او احترام نمي گذارد. همسايه زياد سر و صدا مي کند. مهمانها سر زده مي رسند، خانه هميشه نا مرتب است....... خوب اينجا بايد يک ايست بزرگ و يک اخطار بزرگ به خودش بدهد.

1- در ذهنت همه چيز را حل کن

بله در زندگي همه ما چيزهايي وجود دارد که شايد خوشمان نيايد. حقيقتا من هيچ بچه اي سراغ ندارم که به همه حرفهاي پدر و مادرش گوش بدهد. هيچ بچه اي سراغ ندارم که موقع بازي بتواند هيجانش را حفظ کند و فرياد نزند. کمتر خانه بچه داري هست که پرده ها و مبلها رد دست بچه را نداشته باشند. خانه آدمهاي بچه دار اگر خيلي مرتب باشد جاي تعجب دارد. کمتر بچه اي سراغ دارم که ساعت خوابش با خواب پدر و مادر هماهنگ باشد. سر ظهر بخوابد و شب ساعت نه خوابش ببرد. تقريبا همه بچه ها حتي تا سن هشت نه سالگي و بيشتر لباسهاي مهمانيشان را خيلي زود و در همان ساعات اول لکه دار و کثيف مي کنند. اينها را بايد در ذهن حل کرد و کاملا پذيرفت. بايد با آنها کنار آمد خيلي عصبانيتها به خاطر اين است که در ذهن خودمان آنها را طور ديگري پذيرفته ايم. در ذهنمان اين الگو را داريم که به بچه گفتيم بخواب بخوابد. که بفهمد مواظب لباس مهمانيش باشد که............اين اشتباه است. بايد الگوهاي ذهني را عوض کنيم. يا همسر ما قرار نيست هر چه بگوييم گوش کند شايد در انجام کارها کند باشد، شايد حساسيتهايش مثل ما نباشد، شايد سلايقش مثل ما نباشد اين کاملا طبيعي است. بايد ذهنا و درونا خصوصيت آدمها را پذيرفت.

وقتي که در ذهن بپذيريم کم کم ياد مي گيريم که اينها طبيعي است نبايد عصباني بشوم. عصبانيتم نه تنها سازنده نيست که ويران کننده است.

2- قرار نيست همه چيز بر وفق مراد باشد

اگر تصميم گرفتيم عصباني نشويم به اين معني نيست که از اين به بعد هر چيزي همانطور که ما مي خواهيم انجام مي شود. خير بعضي از آدمها رفتارهاي ناشايست دارند. بعضي شرايط که پيش مي آيد نتيجه سهل انگاري و بي توجهي است. اما آيا تغيير شرايط با عصباني شدن امکان پذير است. اينجا بايد قاطعيت نشان داد. نبايد قاطعيت و عصبانيت را با هم يکي فرض کرد. عصبانيت غير قابل کنترل، وحشي و زشت است. در صورتي که قاطعيت از موضع قدرت، مودبانه و زيباست. شايد در برخورد قاطع صدا بلندترباشد شايد کلمات محمکتر ادا شوند اما عاقلانه است و به رفتار زشت و کلمات زشت آغشته نيست.

3- شرايط عصبانيت را ايجاد نکن

مي داني که وقت خواب بچه نيست و هر چه کني نمي خوابد. پس لطفا از خواب بعد از ظهرت بزن. چون به محض اينکه چشمت را ببندي او يا چيزي مي شکند يا فرياد مي زند به هر حال تو را بيدار و عصباني مي کند.

مي داني که فلان شخص با تو خيلي متفاوت است و تو هنوز تفاوتهايش را نپذيرفته اي پس سعي کن وقتي در آستانه عصبانيت هستي از او دوري کني تا عصبانيتت بيشتر نشود.

به خودت گرسنگي و تشنگي و کلا سختي نده. چون آدمي که زمينه عصبانيت دارد با اين عوامل تبديل به يک باروت در حال انفجار مي شود. پس براي خوردن و خوابيدن و استراحتت نقشه بکش برنامه ريزي کن و خودت را بي خود خسته نکن.

با حالت عصباني وارد خانه نشو. اگر از چيزي يا کسي ناراحت هستي قبل از ورود به خانه حلش کن. چون حتما در خانه چيزهاي بيشتري خواهي ديد که تو را بيش از پيش عصباني کند.

مي داني هميشه قبل از رفتن به مهماني عصباني هستي. پس حتما از دو يا سه روز قبل همه وسايل اعم از لباس و کفش و جوراب و کادو آدرس کليد و حتي جزئياتي مثل دستمال کاغذي، کيسه براي گذاشتن کادو، وسايل بچه و لباسهاي اضافه .... همه را آماده کن تا بيشتر فرصت داشته باشي و کمتر عصباني بشوي.

 اميدوارم اين مطالب که به طور خلاصه نوشتم مفيد واقع شود.